बॅरेंट्स समुद्राच्या बर्फाळ पाण्याखाली खोलवर, शास्त्रज्ञांना काहीतरी असाधारण सापडले आहे – या दुर्गम आर्क्टिक प्रदेशात त्यांना सापडण्याची अपेक्षा नसलेली एक भूगर्भीय रचना.
पृष्ठभागाच्या ४०० मीटर खाली लपलेली ही रचना संशोधकांना खोल समुद्रातील वातावरणाबद्दल जे माहित होते ते पुन्हा आकार देत आहे. पण ते नेमके काय आहे? आणि अंधारात वाढणाऱ्या अनपेक्षित परिसंस्थांबद्दल ते रहस्ये लपवू शकते का?
बॅरेंट्स समुद्राच्या बर्फाळ पाण्याखाली, शास्त्रज्ञांनी एक असाधारण शोध लावला आहे – ४०० मीटर खोलीवर असलेला एक दीर्घकाळ लपलेला चिखलाचा ज्वालामुखी.
बोरेलिस चिखलाचा ज्वालामुखी असे नाव देण्यात आलेले, हे प्राचीन भूगर्भीय स्वरूप २०२३ मध्ये यूआयटी – द आर्क्टिक युनिव्हर्सिटी ऑफ नॉर्वेच्या नेतृत्वाखालील मोहिमेदरम्यान उघड झाले.
परंतु या शोधाला इतके उल्लेखनीय बनवणारी गोष्ट म्हणजे केवळ त्याचे अस्तित्व नाही – ही वस्तुस्थिती आहे की ही दिसायला दुर्गम वाटणारी रचना जीवनाने भरलेली आहे.
जमिनीवरील त्याच्या ज्वलंत ज्वालामुखींपेक्षा हा पाण्याखालील ज्वालामुखी लावाऐवजी मिथेनयुक्त द्रवपदार्थ सोडतो.
खोल समुद्रातील ज्वालामुखी वातावरण बहुतेकदा प्रतिकूल आणि ओसाड मानले जाते, परंतु सुरुवातीच्या निरीक्षणांवरून असे दिसून येते की बोरेलिस मड ज्वालामुखी आर्क्टिक सागरी जीवनाला आधार देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.
शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की ही अद्वितीय परिसंस्था असुरक्षित प्रजातींसाठी एक अभयारण्य असू शकते – एक असा खुलासा जो पृथ्वीवरील सर्वात तीव्र वातावरणांपैकी एक असलेल्या खोल समुद्रातील जैवविविधतेला आपण कसे समजतो ते बदलू शकतो.